Eksozom Nedir?

İnsan ve hayvan vücudunda onarım ve yenilenme süreçleri kök hücreler sayesinde olmaktadır. Yaşama boyunca tüm organlarda yenilenme ve onarım sürekli devam etmektedir. Hasar gibi durumlar olmasa dahi vücutta kök hücreler aktif olarak yaşlanan ve ölen hücreleri sürekli yenilemekle görevlidir. Bu süreç içerisinde kök hücrelerle iletişimlerini eksozom adı verilen ve hücre dışı ortama saldıkları kesecikler aracılığıyla yönetmektedirler.

Eksozomlar nükleik asitler, büyüme faktörleri ve sitokinler dahil olmak üzere birçok biyomolekülü taşıyan nano boyutlu kargo kesecikleridir. Boyutları 30-150 nanometre arasında değişen eksozomlar moleküler yapıları ve boyutları sayesinde, hem bulundukları mikro çevre ile direkt olarak etkileşime girebilmekte hem de vücut sıvıları aracılığıyla uzak organlara kadar ulaşabilmektedirler. Bu sayede hücreler arası haberleşmede çok önemli bir rol oynamaktadırlar.

Kök hücre eksozomları ileri biyoteknolojik yöntemler kullanılarak özel laboratuvar koşullarında elde edilir. Bu süreç yaklaşık 2 haftalık zorlu ve hassas bir çalışma gerektirmektedir. Elde edilen eksozomlar uygun saflaştırma yöntemleri ile saflaştırarak son ürün halini almakta ve soğuk zincir ile teslim edilmektedir.

Eksozom Uygulaması Nedir?

Yaşlanma ile Beraber kök hücrelerin onarım, tamir ve yenileme yeteneklerinde bozulmalar veya yavaşlamalar başlar Dolayısıyla yenilenme yeteneklerinde bozulmalar veya yavaşlamalar başlar. Dolasıyla yenilenme döngüsü de sekteye uğrar ve dokularda fonksiyon ve hücee kayıplaro hızlanır. Hasar durumunda ise özellikle damar bakımından daha fakir olan kıkırdak gibi dokular daha geç iyileşirler ve hatta müdahale edilmez ise kalıcı hasarlar oluşabilir.

Tam da bu noktada vücutta eksik olanın yerine koyulması onarılması ve yenilenmesi için rejeneratif tıp devreye girer.

Hücresel tedavilerle başlayan bu serüven eksozomların keşfi ve kullanımı ile rejenerasyonda daha kolay etkili ve daha az riskli çözümler sunmaktadır. Ayrıca yapılan araştırmalarda eksozom tedavisinin mikrovasküler tıkanma veya hücrelerin uygun olmayan tiplere dönüşmesi gibi doğrudan kök hücre transplantasyonu ile ilişkili riskleri de en aza indirdiği gösterilmiştir.

Eksozomlar kök hücrelerden çeşitli biyoteknolojik yöntemler ile özel laboratuvar koşullarında ayrıştırılmakta, hasar veya hastalığa göre bölgesel veya kan yoluyla tatbik edilmektedir. Eksozomlar özellikle kıkırdak, tendon, bağ ve kemik hastalıkların iyileşme süresini kısaltır, ayrıca antienflamatuar etkileri sayesinde yangıyı azaltır ve yeni doku oluşumu destekler.

Kök Hücrelerden Elde Edilen Eksozomların

• Hasarlı dokulara hücre göçünü ve anjiyogenezi arttırır.
• İnflamasyonu azaltarak mikroçevredeki hasarı düzenler.
• Doku onarımı ve yenilenmesini hızlandırır.
• Tendon kök/progenitör hücrelerinin çoğalmasını ve göçünü kolaylaştırarak tendon rejenerasyonunu destekler.
• Tenositlerin çoğalmasını, göçünü ve fibröz aktiviteyi teşvik eder.
• Anti-apoptotik ve anti-enflamatuar etkileriyle dejeneratif süreçlerin iyileşmesini destekler.
• Apoptozu azaltır, bağışıklık tepkisini düzenleyerek doku onarımını sağlar.
• Eklem kıkırdağı defektlerinde terapötik etkiler gösterir.
• Kıkırdağın yapısal ve mekanik özelliklerinin iyileşmesini destekler.

Eksozomların Hayvanlarda Kullanım Alanları:

• Dejeneratif eklem hastalıkları (örneğin, osteoartrit).
• Tendon ve bağ yaralanmaları.
• Kronik yaralanmalar.
• Kemik kırıkları.
• Yara ve deri kayıpları.
• Atopik dermatit.
• Bazı deri problemleri.
• Bazı böbrek hastalıkları.
• İnflamatuvar bağırsak hastalıkları.
• Bazı otoimmün hastalıklar.
• Ağız ve diş eti problemleri.
• Ortopedik yaralanmalar.